Birçoğumuz için her sabah evden çıkmayı gerektiren bir durum vardır. Çalışıyorsak işe gideriz ya da henüz öğrenciysek okula gideriz. Eğitim almak ve üretmek, yani çalışmak; hem hayatımızı anlamlı kılmak hem de arzuladığımız kalitede bir yaşam kurabilmemiz için kendimize biçtiğimiz hedefler yolunda attığımız adımlardır. Öğrenmek ve çalışmak için bulunduğumuz mekanlarda, evimizde olduğundan daha fazla zaman geçiririz. Okullar, ofisler, fabrikalar, iş merkezleri yaşam alanlarımızdır.
Hayat boyu çocuklarımıza iyi bir eğitim vermek için uğraşırız. Onları iyi okullara, iyi öğretmenlere teslim etmek için sınavlara sokarız, dershanelere göndeririz. Sonuç olarak aslında onları, içinde bulunacakları ve kişiliklerini etkileyecek mekanların içine emanet ederiz. Bu mekanlar, en az öğretmenleri kadar çocuklarımızın üzerinde izler bırakırlar ve kişiliklerinin biçimlenmesinde önemli rol oynarlar. Mimarinin insanlar üzerindeki bu etkileri sadece mimarlar tarafından ortaya atılmış iddialar değil, toplum bilimciler ve psikologlar tarafından da kabul görmüş realitelerdir.
Çocuklar, sadece öğretmenlerinden değil, içinde yaşadıkları şehirden, sokaktan, binadan da çok şey öğrenirler. Asfalt veya beton bahçeli tek tip okullara alışan, koridorlar etrafına sıralı sınıf düzenini tartışılmaz eğitim sistemi zanneden çocuklar, hayattaki çeşitlilikleri zenginlik olarak algılama, olaylara farklı pencereden bakma yetisini geliştirmekte zorlanırlar. Diğer yandan okullar öyle tasarlanabilir ki; eğitim binaları öğrenciyi şaşırtır, onda heyecan ve merak uyandırır. Ona, sorgulamayı, keşfetmeyi öğretir. Mesela yemekhane sadece atıştırma yapılacak bir mekan değil, kız ve erkek çocukların bir arada eğlenceli bir ortamda yemek yeme deneyimleri yaşayacak bir yer gibi tasarlanırsa ilginç olabilir. Revir, spor merkezine yakın konumlanırsa ve hemşire ya da doktor, çocuklar spor yaparken onların yanında olur, onlarla sohbet ederse; hastalandığı zaman tatsız anılar yaşanan bir alan gibi değil, bir sağlıklı yaşam merkezi gibi algılanmaya başlar. Koridorlar, insanların birbirine çarparak ve birbirini itip kakarak ilerleyeceği tüneller olmaktan çıkartılıp, buluşma mekanları olarak tasarlanırsa standart bağlantı yolları olmaktan çıkıp, eğitime katkı veren alanlar olmaya başlar.
Samimi olmak, olduğu gibi görünmek, özgüven sahibi olmak, kendini özgürce ifade etmekten korkmamak...Bunlar, çağdaş toplumlarda, eğitimleri süresince çocuklardan kazanması beklenen vasıflardır. Türkiye’de maalesef pek az okul kampüsü bu hedefe destek olacak nitelikleri barındırıyor. Çocuklarımızı gelecekte nasıl görmek istiyorsak onlara o tür mekanlar sunmak gerekiyor. Ama biz M.E.B.’nın tek tipleşmiş projeleri gibi köşeli binalar üretmeye devam ettikçe, ne yazık ki köşeli kafalı, sorgulamayan, üretemeyen nesiller yetiştirmeye devam edeceğiz. İster eğitim yapısı olsun, ister hastane isterse konut olsun, tip projenin bir fecaat olduğunu anlamamız gerekiyor. Yeteri kadar bilginin, deneyimin ve kaynağın mevcut olduğu günümüz Türkiye’sinde bu tip kalitesiz projelerden artık uzak durulması gerektiği bilinmelidir. Son yıllarda özel sektör daha nitelikli işlere imza atıyor ve rekabet ortamı, özel okullarda okuyabilecek çocukların daha kaliteli eğitimi daha modern binalarda alması konusunda yardımcı oluyor ancak idarecilerin, devlet okullarında öğrenim gören evlatlarımızın da aynı refah seviyesinde yetişme hakkı olduğunu unutmamaları gerekiyor.
Kamuya kaliteli proje üretmek bugün artık bazı noktalarda daha da zorlaşıyor, çünkü son zamanlarda yöneticiler, iyi binalar hakkında doğru fikirlere sahip olduğunu zannediyorlar ve niteliksiz, estetikten mahrum binalar yaptırıyorlar. Oysa Türkiye, gelişen dünya ile birlikte bambaşka yerlere gidiyor. İletişim imkanlarının hayatları giderek benzer kıldığı bu çağda kendine özgü olmak; sahte tarihî kimliklerle değil çağın gerekliliğini ve sanatını anlamaktan geçiyor.
Sanatın ve sanatçının önünün açıldığı, daha müreffeh günler ümidiyle hepiniz hoşçakalın.
Her türlü soru, fikir ve görüşleriniz için:
